Kayla Epstein & Mike Wendling / BBC News
ABD’de geçen yılki Kongre saldırısını araştıran kongre komitesi, eski Lider Donald Trump’ı, yenildiği seçim sonuçlarını değiştirmek için “çok evreli komplo kurmakla” suçladı.
Komisyon, 6 Ocak 2021’deki hücumla ilgili 845 sayfalık raporunu yayımladı.
Raporda, hücumun sorumluluğu büsbütün eski lidere yükleniyor. Raporda ayrıyeten Trump’ın kamu vazifelerinden yasaklanması tavsiye ediliyor.
Donald Trump, kurulun soruşturmasıyla işbirliği yapmadı ve son raporu yayımlanmasının akabinde “cadı avı” olarak nitelendirdi.
Soruşturma Kurulu 18 aylık vazife mühleti boyunca 10 kamuya açık toplantı yaptı ve ortalarında Trump idaresi yetkilileri, vazifelileri, Trump’ın aile üyeleri, Kongre Polisi memurları, hücuma katılanlar ve milis üyelerinin de bulunduğu 1000’den fazla şahit dinledi.
Yedi Demokrat, iki de Cumhuriyetçi Partili üyeden oluşan kurul, Adalet Bakanlığı’na, tekrar lider adaylığını açıklayan Trump’a isyana yardım ve öbür üç federal suçlamada bulunulmasını tavsiye etti.
Komisyonun Demokrat Partili Başkanı Bennie Thompson, sekiz kısımlık rapora yazdığı önsözde, daha evvel Rastgele bir ABD Başkanı’nın bir güruhu Kongre Binasına saldırması için kışkırtmasının “akıllara bile gelemeyeceğini belirtti.
Perşembe gecesi yayımlanan rapordaki altı kıymetli bulgu şöyle;
1) Trump yardımcılarının kendisine yanlış olduğunu söylediği argümanları lisana getirdi
Komisyon, Trump’ın 2020 seçimlerinde, seçim gecesi yanlış bir formda zafer argüman etmesinin “planlı” olduğunu ve yalnızca avukatı Rudy Giuliani’nin bu hamleyi desteklediğini belirtti. Trump kısa müddette temelsiz “yaygın seçim hilesi” savlarını lisana getirdi ve seçimin galibinin Joe Biden olarak açıklanmasından sonra bunu daha sık tekrarladı.
Bunların en kıymetlisi ise komiteye tabir veren eski Adalet Bakanı William Barr’ın “Kendisine açıkça, seçimin çalındığını söyleme fikrine katılmadığımı söyledim” halindeki kelamları.
Üst seviye Trump idaresi yetkililerinin, argümanların gerçek olmadığını söylemesine rağmen, eski lider seçim komplosu tezlerini gelecek haftalarda dillendirmeye devam etti.
2) Trump’ın telaffuzları isyancıları Washington’a getirdi
Komisyon, Kongre saldırısını Trump’ın kendisinin tetiklediği argümanını lisana getiriyor. Komite, Trump’ın tekrarladığı seçim hilesi argümanlarına ek olarak, 19 Aralık 2020’de Twitter’da paylaştığı “6 Ocak’ta Washington’da büyük şov. Orada olun, çılgın olun!” bildirisine dikkat çekiyor.
O gün Kongre binasında bulunan isyancılar ve milis üyeleri, tabirlerinde Washington’a gelme nedenlerinin Trump’ın tweeti olduğunu söylüyorlar. Kurul birebir vakitte, insanların 6 Ocak’ta Washington’a gidip “çılgın olma” tehdidinde bulunduğunu söylediği Kapalı Servis ihtarlarına da dikkat çekiyor.
3) Trump, hücum sırasında harekete geçmedi
Komisyon, 6 Ocak saldırısı başlarken Trump’ın harekete geçmediğini ve Kongre’de önemli bir atağın yaşandığı ikazlarını görmezden geldiğini belirtiyor.
Hutchinson’ın ifades metinlerine nazaran, eski bir Beyaz Saray etik avukatı, kurula tabir vermeden evvel danışmanlık yapmaya çalıştı ve “Ne kadar az hatırlarsan, o kadar iyi” dedi.
Komisyon tıpkı vakitte binada mahsur kalan Kongre üyeleri ve Beyaz Saray Özel Kalemi Mark Meadows ortasındaki temaslara da dikkat çekiyor. Saklanan Kongre üyeleri giderek daha da umutsuzlaşan yardım davetlerini Meadows’a yolluyor.
Trump’ın en sadık danışmanlarından Hope Hicks de, olayların akabinde Ivanka Trump’ın özel kalemi Julie Radford’a bildiri atıp “Şimdi hepimiz terörist üzere görüneceğiz” diyor. Hicks bir Beyaz Saray avukatına da “Çok üzgünüm, uğruna çalıştığımız her şey yitti, gitti” formunda bir bildiri atıyor.
4) Çok sağcı kümeler planladı ve harekete geçti
Silahlı kümelerin Washington’ı ve hatta özel olarak Kongre binasını maksat aldığı bilgileri Aralık 2020’de gelmeye başladı. FBI’ın yolladığı bilgi notlarında çok sağcı kümeler ortasında dolaşan “Tek bir yol var. Pankartlar, yürüyüşler değil, mermiler” biçimindeki iletilere yer veriliyor.
Kongre binasını koruyan polis güçleri ve başkanı korumakla görevli gizli servis casusları da benzeri iletiler aldı. Kimilerinde potansiyel şiddet olaylarında Kongre binasının amaç alınacağı bilhassa belirtiliyordu.
Bazı iletiler, şifreli iletileşme uygulamalarındaydı lakin kimileri da Trump yanlısı internet sitelerinde ve Twitter’da açıkça görülebiliyordu.
5) Trump seçim sonuçlarını reddetmesi için lider yardımcısına baskı yapmaya çalıştı
Trump’ın iktidarda kalma planının bir kısmı, Lider Yardımcısı Mike Pence’in kendisini seçimin galibi ilan edebileceğine inanması etrafında gelişti.
Rapora nazaran Trump, 6 Ocak’ta Mike Pence’i aramaya çalıştı, danışmanlarına bağırarak lider yardımcısına ulaşmalarını istedi. Trump daha sonra Pence’e yanlış bir biçimde, seçimin galibinin ilan edilmesine müdahale yetkisi olduğunu söyledi.
Tanıklar, Trump’ın lider yardımcısına bir noktada “korkak” ve “yeterince sert değil” dediğini anlattı.
Trump, 6 Ocak’ta toplanan kalabalığa Pence’in “doğru şeyi yapmasını umduğunu söylemişti ve Kongre binasına saldıranlar “Pence’i as” sloganları atmıştı.
6) Trump kamu vazifelerinden men edilmeli
Komisyon, soruşturma sonucu 11 tavsiyede bulundu.
Bir tavsiyede, “ABD Anayasası’nı destekleme yemini eden fakat isyana girişen ya da anayasanın düşmanlarına yardım ve yataklık edenlerin” kamu misyonundan yasaklanabileceğini öngören anayasa hususuna vurgu yapılıyor.