Türkiye’de gündem seçime odaklanmışken, ekonomistler ve finansçılar için ana sorun seçim sonrasını öngörmek oluyor. Değişimin kaçınılmaz olduğu iktisatta öne çıkan öge ‘dolar’ olurken, ‘kim kazanırsa kazansın’ telaffuzları de durumun kıymetini gereğince açıklıyor. Bu ortamda TCMB’nin adımlarını sıklaştırmasını piyasalarda da soru işaretleri eşliğinde en temel güdü olan kaygıyı tetiklemesi kaçınılmaz oluyor. Panik yaratmamak ismine yapılanlar, giderek tam karşıtı tesirler yaratırken, seçimlere kadar yaklaşık 1 aylık müddette uzmanlar ‘Daha neler görürüz’ diye merak halinde.
Merkez Bankası (TCMB), geçen haftanın son gününde bankalar üzerinden yaptığı düzenlemelere artık sayamadığımız bir tane daha ekledi.
TCMB’nin bankalara gönderdiği yazıda öncesinde enflasyona (TÜFE) endeksli tahviller için yüzde 70 olan ıskonto oranını yüzde 80’e çıkardığı görüldü. .
MB’nin vazgeçmeyeceğini açıkladığı “Liralaşma” çerçevesindeki düzenlemelerin süreceği de söyleniyor.
Önceki gün de yurt dışından sarsıntı bölgesine yardım gayeli fonlara kolaylık sağlamak hedefiyle ‘Döviz Karşılığı TL Swap Piyasası’nda kotasyon yolu ve 1 hafta vadeli süreçlerin vadelerinin uzatılmasının uygun olacağı belirtilmişti.
Tüm bu düzenlemelerle piyasa da görülen yapay dengelerin yan tesirleri de yakından izleniyor.
Ekonomim’de Yener Karadeniz haberine nazaran, döviz talebini engellemek gayeli yaşanan arz problemleri, sıkı nezaretler, tekrar gözleri Kapalıçarşı’ya çevirdi.
Şirketler, vatandaş üzere kamu da Kapalıçarşı’da döviz peşinde.
Merkez Bankası’nın demir sandıklarla çarşıda günlük 5 milyar TL ile yaklaşık 260 milyon dolar topladığı belirtilirken, bankalar ve döviz ofislerinden kaçan şirketler soluğu Kapalıçarşı’da alıyor.
Bu durumun ‘Çarşı tarihinde ilk’ olduğu vurgulanırken, Kapalıçarşı kaynakları bunun ‘yine birinci kez’ döviz fiyatının Çarşı’da piyasanın üstüne olduğu açıklandı.
Merkez’in süreçlerinin yapıldığı yerlerin 4-5 döviz ofisiyle sonlu olduğu açıklanırken, “Seçim sonrasına hazırlık” olarak nitelendiriliyor.
İşlemler, Çarşı içinde para taşımada kullanılan, tekerlekli demir sandıklarla yapılırken, paraların dışarıya çıkışı için de İçişleri Bakanlığı’na ilişkin olduğu belirtilen kamu araçları kullanılıyor.
Döviz satışları için de ağır vakit akşamüzeri olurken, ofislerin önündeki uzun kuyrukların yanında tekerlekli demir sandık trafiği de artıyor.
560 yıldan fazla geçmişinde tarihte de ticaretin kalbi olan Kapalıçarşı, daha çok altın ile öne çıksa da son periyotta döviz galip geliyor.
Kapalıçarşı’dan alınan bilgilerde, 1-1,5 aydır bu hareketliliğin oluştuğu belirtilirken, döviz makasında da alış-satış farkının açıldığı söyleniyor.
Yener Karadeniz’in Çarşı’ya dair aktardığı müşahedeler çok dikkat çekiyor. Havanın tesiriyle ziyaretçi sayısının ağır olduğu Kapalıçarşı’da turistik değil döviz alanındaki etkileşimin göze çarptığı belirtilirken, demir sandıkların güvenlik görevlileriyle ulaştığı döviz ofislerinde evvel kepenklerin indiği süreç tamamlandıktan sonra da açıldığı ve saat 17.00’ye yaklaştıkça hareketliliğin arttığı belirtiliyor.
Merkez Bankası’nın Kapalıçarşı’ya her gün 5 milyar TL getirip, yaklaşık 260 milyon dolar döviz almasının yarattığı hacimle yeni iş kolları dahi gelişiyor.
Çünkü bu demir sandıklarla taşıma sürecini yalnızca TCMB yapmıyor. Diğer kurumlar, bankalar da süreç yaptığından nakit parada fizikî hacim de devreye girince taşıma süreci hizmeti veren lojistik şirketleri de oluşmuş.
Çarşı’dan uzmanlar da yabancı yatırım kurumlarına benzeri biçimde ‘Seçim sonrası kim kazanırsa kazansın’ diyerek KKM’nin biteceğini ve tekrar dövize yönelim olacağını öngörüyor. Merkez Bankası’nın da buna hazırlık yaptığı belirtiliyor.
Nereden geliyor bu dolarlar? Dövizin kaynağında ise gerçek dalın kayıt dışı süreçleri ve Anadolu işaret ediliyor.
Dövizin kaynağı denilebilecek Ayaklı Borsa’da da hareketlilik görülürken, bilhassa TCMB’nin döviz süreçlerinin ‘çarşının en büyük döviz ofislerinden biri’ ile yapıldığı öteki ofisleri da onların seçtiğini açıklıyor. Çarşı’da ‘sözlü’ yapılan işlemler akşam ‘fiziki’ye dönüş için ofislerin önünde uzun kuyruklara neden oluyor.
Eski bankacı ve Gelecek Partisi İktisat Siyasetleri Lideri Kerim Rota, Çarşı’daki durumu toplumsal medya hesabında yorumluyor.
‘Sağlıklı çalışan bir piyasa olsaydı, nakit dövizinizi Kapalıçarşı’da satarken alacağınız fiyatın bankanızda döviz bozdurmaya nazaran daha düşük olması gerekirdi’ diye başlayan Rota, makasın uzun müddettir bilakis döndüğünü, nakit döviz talebini dengelemesi gereken TCMB’nin de Kapalıçarşı piyasasında yer aldığını, ‘sermaye denetimlerinden usanmış şirketler ve bireylerin’ de takviyesiyle nakit döviz piyasasına ışık yağdığını söylüyor.
Kapalıçarşı’da misal bir hareketliliğin 1970’li yıllarda olduğu söyleyen Rota, TCMB ve iktisat idaresinin tek maksadının ‘seçime kadar yönetim edebilmek’ olduğunu vurguluyor. Bunun da kurumların vazife tarifine ve ülke iktisadına verilen ziyan olduğunun altını çiziyor.
Ankara kulislerinin nabzını tutan iktisat gazetecisi Erdal Sağlam da “Merkez Bankası’nda Döviz Telaşı” başlığıyla anlatıyor.
Erdal Sağlam, rezervlerdeki düşüşe ve seçim sonrası için oluşan beklentilerin evvel Merkez Bankası’nı sonrasında da muhalefetin iktisat kurmaylarını dahi rahatsız ettiğini belirtiyor. KKM, bankalar ve döviz tarafında kademeli geçiş hazırladıklarının yapıldığına değiniyor. Rezervlerdeki düzeyin KKM’nin açıklandığı süreçteki negatif düzeyde olduğunu belirten Sağlam,dolar/TL’nin seçime kadar 20 TL altında tutulmak istendiğini söylüyor. Dövize olan talebin de yükseldiğini belirtiyor.
Sosyal medyada gündem olan görüntülerle
Merkez Bankası’nın Kapalıçarşı’da döviz süreçleri uzmanların da yorumlarına neden oldu.
Yazdan bu yana görülen süreçlerin son devirde artması,
Eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz’ı dahi isyan ettirdi.
Seçime 1 ay kala yapılan döviz süreçleri için Merkez Bankası şimdi açıklama yapmadı.
Siz ne dersiniz? Seçimlere kadar dolarda sonlu yükseliş ruhsal hudut olan 20 TL’yi görmeden korunacak mı?
Yorumlarda buluşalım.
