Türkiye İşçi Partisi (TİP), 14 Mayıs’taki milletvekili seçimlerinde oransal olarak en çok oyu Hatay’da aldı. Seyahat davasında 18 yıl mahpus cezası verilerek 25 Nisan 2022’de tutuklanan avukat Can Atalay, TİP’ten milletvekili seçildi. Milletvekili mazbatasını da alan Atalay’ın tahliye edilmesi için Yargıtay’a müracaat yapıldı lakin hala hapishanede tutuluyor.
ANAYASA NE DİYOR?
Anayasa’nın 83. unsurunda, yasama dokunulmazlığı tanım ediliyor. Milletvekili dokunulmazlığı olarak da bilinen yasama dokunulmazlığıyla ilgili anayasada şu tabirler yer alıyor:
“Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi hakkında, seçiminden evvel yahut sonra verilmiş bir ceza kararının yerine getirilmesi, üyelik sıfatının sona ermesine bırakılır; üyelik mühletince zamanaşımı işlemez.”
TEK İSTİSNA 14. MADDE
83. unsurda, milletvekili seçilen bir kişinin yasama dokunulmazlığı hakkı kazanmasının önünde tek bir mani bulunuyor. Soruşturmasına seçimden evvel başlanılmış olma koşuluyla, Anayasa’nın 14. hususundaki “Devletin ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve lAik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz” kararını içeren bir hata işlenmesi halinde dokunulmazlık hakkı kullanılamıyor.
18 YIL MAHPUS CEZASI VERİLMİŞTİ
TİP’ten milletvekili seçilen Can Atalay, yargılandığı Seyahat Davası’nda, Türk Ceza Kanunu’nun 312. hususunda yer alan “Hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım” suçlamasıyla 18 yıl mahpus cezasına çarptırıldı. İstinaf mahkemesinin de onadığı bu karar Yargıtay evresinde. Yani Atalay hakkında mutlaklaşmış bir karar yok.
CUMHURİYET DAVASINDA ŞIK’IN VEKİLLİĞİ BOZMA MÜNASEBETİ OLMUŞTU
Ayrıca, Cumhuriyet davasında bozma kararı veren Yargıtay Ceza Genel Şurası’nın bozma münasebetlerinden biri de, davada 7 yıl 6 ay mahpus cezasına çarptırılan Ahmet Şık’ın milletvekili seçilmiş olmasına karşın hakkındaki cezanın onanmasıydı. Yargıtay Ceza Genel Kurulu, “terör örgütüne üye olma” kabahatini işlediği gerekçesiyle mahpus cezası verilen Şık’ın milletvekili seçilmesi nedeniyle anayasanın 83. hususunda yer alan yasama dokunulmazlığı hakkını kazandığına vurgu yapıyordu.
AYM’YE NAZARAN 14. HUSUSTA BELİRSİZLİK VAR
Atalay’a “Hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım” suçlamasıyla verilen ve şimdi kesinleşmeyen mahpus cezası, dokunulmazlık hakkını kullanamama riskini ortaya çıkarıyor. Buna münasebet olarak da anayasanın 14. hususundaki “Demokratik ve laik cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetlerde bulunulamaz” kararı gösteriliyor.
Ancak, Anayasa Mahkemesi’nin 4 Temmuz 2022’deki Leyla İnanç’ın müracaatında verdiği kararda, Anayasa’nın 14. hususuyla ilgili belirsizlik olduğu tabir ediliyor. Yüksek mahkemenin kararında, “Anayasa’nın 14. unsuru kapsamında olup bu prestijle yasama dokunulmazlığının istisnasını oluşturan kabahatlerin neler olduğuna yönelik bir düzenlemeye yer verilmemiştir” tabirleri yer alıyor. Anayasa Mahkemesi bu münasebetten yola çıkarak Leyla Güven’in kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine karar vermişti.
AVUKAT TAŞÇI: TARTIŞMAYA YER YOK; TAHLİYE EDİLMESİ ZORUNLU
Can Atalay’ın avukatlarından Akçay Taşçı, “Seçilmiş bir milletvekilinin tahliyesi hukuken tartışmalı değil yasal bir zorunluluktur” dedi. “Anayasanın 83. unsuru hiçbir tartışmaya yer bırakmayacak halde, milletvekilinin TBMM kararı olmaksızın mahpusta tutulmasının mümkün olmadığını söyler” diyen Taşçı, Yargıtay Ceza Genel Heyeti’nin Cumhuriyet davasındaki bozma kararının münasebetlerinden birinin Ahmet Şık’ın milletvekili seçilmesi nedeniyle hakkındaki yargılamanın durması gerektiğine yönelik karar olduğuna vurgu yaptı. Taşçı, “Can Atalay’ın bir gün dahi vakit kaybetmeksizin cezaevinden tahliyesi hukuken zorunludur” tabirlerini de kullandı.